Umowa dożywocia jest umową cywilnoprawną wskutek której, właściciel nieruchomości przenosi własność posiadanej nieruchomości na nabywcę zobowiązuje się zapewnić byłemu właścicielowi dożywotnie utrzymanie.
skup nieruchomoœci obciążona prawem dożywocia może być zbyta lub obciążona ograniczonym prawem rzeczowym. W praktyce oznacza to, że nowy właściciel nieruchomości obciążonej prawem dożywocia, może ją zarówno sprzedać jak i uzyskać pożyczkę czy kredyt.
Umowa dożywocia jest często stosowana ze względu na skutek jaki powoduje w postaci zabezpieczenia interesu osoby, która przenosi własność, bowiem zależnie od swej treści gwarantuje dożywotnie zamieszkanie czy dożywotnie utrzymanie czy wreszcie gwarantujące dostarczanie wyżywienia, ubrania, opału czy też przez pomoc i pielęgnowanie w chorobie przez nowego właściciela. W praktyce umowa ta zabezpiecza los rodziców czy dziadków, którzy przekazują nieruchomość swoim dzieciom, wnukom czy innym bliskim.
Jest ona korzystniejsza dla zbywcy szybki skup nieruchomoœci niż umowa darowizny, którą można odwołać powołując się tylko na niewdzięczność obdarowanego.
Przedmiotem zbycia nieruchomości w drodze umowy o dożywocie może być także udział we współwłasności co potwierdził SN w wyroku z dnia z dnia 30 marca 1998 r., (III CKN 219/98).
Umowa dożywocia powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
Skutki podatkowe:
Umowa dożywocia podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na stronach umowy. Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa nieruchomości
Zdarza się, że jedna ze stron lub obie po upływie dłuższego czasu wskutek zmiany wzajemnych relacji chcą wycofać się z umowy o dożywocie. Czy możliwe jest wycofanie się z przeniesienia własności skup nieruchomoœci za gotówkê na podstawie umowy dożywocia? Tak, możliwa jest zmiana treści umowy dożywocia przez sąd, który może zamienić wszystkie lub niektóre uprawnienia przysługujące dożywotnikowi na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień.
Rozsądnym rozwiązaniem wydaje się także sprzedaż mieszkania obciążonego prawem dożywocia jeżeli nie jest możliwe porozumienie między stronami zawartej umowy o dożywocie.